Хөдөөгийн байдал шалдар булдар, цагийн улирал ороо, бусгаа, элстэй шанд, буттай цайдмыг дагаж хааяа нэг хар гэрээс утаа суунаглана. Дөрвөн зүг цэв цэлийн уйтгартай, цагаан униар тунана. Зуны лүгхийм халуун эсгий гэрийг шарж, малчин хүний сэтгэлийг бухимдуулна. Айлын хаяагаар үхрийн баас үргэлжилжээ. Үүгээр түүгээр хэдэн тугал оодогнон давхина. Хөлд орохоос аваад, үс цайхын хүртэл нэг голыг өгсөн уруудан, нүүж, нэг худагийг эргэн тойрон нутагласаар энэхүү ертунцийг эцэслэнэ. Гавж Жамбал хоймор сууж бурхан ном гэж буруу зөв чалчих ба зайсан Намжил гаднаас ирж хууль ёс гэж худал үнэн ярихыг сонссоор өдөр, сарыг улируулна. Тэртээ уулыг өнгөрвөл айлгүй гэж бодож, тэнгэрийн хаяанаас цааш газаргүй гэж сэтгэсээр, түмэн хэргээс хоцорч, дэлхийн боловсролоос гээгдэнэ. Гагцхүү өглөө бурханд залбирч, үдэш тэнгэрт мөргөж нэг нас барна. Хуучин хүү хул морин дээрээ хөндлөн сууж, хатируулсаар хүрч ирэв...Д.Нацагдорж

Wednesday 9 November 2011

Нийллэг

Яг ийм байсын
Дээр үеийн сайхан нийллэг санаанд ороод бичмээр санагдлаа. Найман жилд байхдаа Шинэ жилээр нийлнэ гээд нээх хөөрхөн юм болдог байж билээ. Тэр үед чинь үйлдвэрийн бэлэн зэхээний юм ховор, бүгдийг гараараа хийж, хүч хөдөлмөрөөрөө босгож аваад л тэгээд идэж өгнө.
Эхлээл ангийнханыгаа 3-4 бүлэг хуваана. Тэгээд бүлэг дотороо ямар хоол хийх, уух юм юу байх, чихрийн таваг хэн авчирах, аяга халбага, сэрээ хэн авчирах, тавган дээрээ юу тавих энэ тэр гээд бэлдэнэ. Нэг хүүхэд 20 бууз хийж ирэх, бас 2 хүүхэд дундаа нэг халуун сав сүүтэй цай авчрах гээд нээх хөөрхөн.

Би нь сургуулийн Дотуур байранд амьдардаг байсан тул тийм боломж байхгүй манай бүлгийнхэн намайг шууд 100 хувь даана хэ хэ хэ. За тэгээд нөгөө товолсон өдрөө, халуун савтай хоол, цайгаа барьж ирээл ангийнхаа ширээг бүлгийн тоогоор нийлүүлээд дээр нь сайхан даавуун бүтээлэг тавиад за тэгээд авчирсан юмаа бүгдий нь өрнө дөө. За тэгээд бүгд бэлдээл авангуут сайхан идэж эхэлнэ гэж байгаа.

За тэгээд ер нь ширээ бүрт байгаа юм нь ижилхэн байна. Ундаа гэж нөгөө шилтэй Нимбэг, Тоор, Жүрж энэ тэр гэсэн ярликтай. Эс бөгөөс гэр гэртээ компот исгэснээ авчирч ууна даа. Архи дарс байсан биш тэгээд ч сургууль дээр нийлж байгаа үед тийм зүйл хориотой.

Тэгээд хөгжимтэй айлын хүүхэд нь хөгжимөө авчирч цэнхэр хуурцагаа тавиад Задгай цагаан, Ёохор, Өндөр дэлгүүр, Хүмүүн төрөлхтөн, Жаахан Дулмаа, Гурван тамирын Уянга, Вальс гээд бүжиглэж гарна даа. Ямар диско энэ тэр нь байсан биш дандаа нийтийн бүжиг тавьдаг байлаа. Гоё ч гэж юүхэв. Охид бүгд нугалаатай юбкатай ирээд ёстой намирна даа. Тэгээл бүжиглээд ядрахаараа айл хэсчийн гээл нөгөө ширээнүүдийнхээ бууз, цайны амтыг амсаал явж өгнө. Их л гоё нийллэг болдог байсан юм.

Тэгээд өчигдөр хөдөө сумаас бага ангийн багшийн ажилтай үеэл маань мэнд мэдэж залгахаар нь гэнэт нөгөө сайхан нийллэг санаанд ороод асуутал тиймээ яг тэр үе шигээ л хоолоо хувааж хийгээл, цайгаа барьж ирээл нийлж байгаа. Гэхдээ хуурай идэх юм чихэр, жимс, ундаа нь элбэг болхоор арай өөр болсоон гэж байна.

Ноднин манай ээж настангуудын шинэ жилд орох гэж байгаа, хүн бүр 15 бууз нэг сав цай, тавагны идээтэй ир гэсэн гээл ярьж байсан юм. Гоё шүү дээ тийм нийллэг.

2 comments: