Буддын шашин

Дундговийн Онгийн хийдээс Хархорум уруу өдөржин давхиад орой нь ирлээ. 

Орой музей хаагаагүй байсан тул Хархорумын музей үзлээ. Үнэхээр гоё музей байна лээ. Японы JICA-ийн сайн дурын ажилтан Япон хүн хүртэл ажилладаг юм байна лээ. 

Бас болоогүй утасгүй интернэттэй. Би бүр 00-д нь орж цахим шуудангаа шалгаад байгаан биш үү. Тайлбарлагч нь хүртэл мундаг юм билээ. 

Маргааш өглөө нь цайгаа уучихаад Эрдэнэзуу хийд орлоо. Тайлбарлагч авья гэсэн нэг хүүхэн гараад ирж байна. За тэгээд нөгөө том тогооноос нь авхуулаад ярьж эхэллээ. Би ч орчуулж эхэллээ. 

Дугана уруу нь орлоо. Нөгөө хэдэн зээгт наамал, торгон дээрх зураг энэ тэрийг үзэж баахан бишрээд хойд хоёр сүмд нь орлоо доо. 

Барилгынх нь зураг, хээ хуар нь бас гоё шүү тиймээ. 

Тэгсэн тэр хойд 2 сүмийн барын талын сүмд ороод очингуут нэг бурхан байнаа. Луус унасан хүүхэн байсан бил үү. Гол нь тэр луус дээрээ хүн ч бил үү хүүхэд ч бил үү ... арьсыг нь тохчихсон байдаг нээх эвгүй дүр зураг. 

Тэрийг нөгөө тайлбарлагч хүүхэн ингэж тайлбарлав. Бурхан дайснаа дар гээд хэдэн элч илгээжээ. Гэтэл нэг дайсан маш хүчтэй, дарагдахгүй болонгуут элчүүддээ тэр дайсныг ямар ч аргаар хамаагүй дараад ир гэж шаарддаг. Гэтэл тэр дайсан нь эр хүйстэн байж таараад дарах гэж байгаа нь эм хүйстэн болж хувираад тэр дайсантайгаа нөхцөөд, суугаад, хүүхэдтэй болоод дараа нь тэр 2-ыгоо .... тэгээд дайснаа дардаг гээл ярьчив. 

Би  ч одоо үгүй ээ тийм биш гэж зөрж чадсангүй. Манай жуулчид жуумалзаал явчив. Буддын шашин чинь тэгээхэр юу болоод хувирчив энэ тэр ухааны л юм ярив. Тайлбарлагч хүүхнээс баахан асуулт асуув. Мань хүүхэн тайлбарлаж байснаа гэнэт өөрөө толгой нь эргээд бид бүр ном хаялцаж чадсангүй гараад ирэвээ. 

Нөгөөхөө бодсоор учирыг олж, хужирыг тунгаамаар санагдаад байдаг. Өдөр нь хоолоо идчихээд үдээс хойш нь Архангай аймаг Цэнхэр сумын халуун рашаан уруу мордлоо доо. 

Оройн хоолоо идчихээд манай жуулчид алхана гэцгээв. Би дагаад явдаг юм бил үү гэснээ хос хүмүүст зай тавьж өгье гээд алсаал харуулдаж суухаар болов. Учир нь тэр баазад Монгол жуулчин ихтэй, ууж идсэн хүмүүс их байв. 

Сүүдрэвч доор, эмч 2-лаа сууж байтал Франц жуулчидын орчуулагч залуу хүрээд ирэвээ. Ойр зуур, аялалынхаа тухай ярьж суугаал би нөгөөхөө асуулаа даа. Орчуулагч залуу дуу алдаал надад яг өглөө тэгж тайлбарласан, би хэрэлдээд гарч ирсэн л гэлээ. 

Тэр залуу 10 жил хөтөч хийж байгаа гэнэ. 10 жил Хархорум, Эрдэнэзуу дээр ирж байгаа. 10 жил надад яг ингэж тайлбарлаж өгсөн гэлээ. 

За тэгээд Буддын шашин гээд ном хаялцлаа даа. Тэр залуу бол шууд бүр оргүй хоосон зүйл гээд үгүйсгээд бүр Буддын шашинг гаргаж хаях хэрэгтэй гээд бүр баллаад орхив. 

Гэтэл тэр өөрөө...................................................................... (маргааш үргэлжлүүлнээ)

Тэр луус унасан хүүхний тухай мэддэг хүн байвал сайхан тайлбарлаад өгөөрэй.